Het rapport geeft een overzicht van de verschillende activiteiten en projecten in Europa op het gebied van district heating and cooling (DHC). Het doel van de publicatie is te informeren over recente onderzoeksresultaten op het gebied van verwarmen en koelen met een warmte- en/of koudenet en het stimuleren van de toepassing van duurzame collectieve warmtebronnen. Collega Rowan Benning dook in het rapport en ging op zoek naar de aquathermieprojecten.
Er worden ruim 70 projecten belicht en gepresenteerd met de nadruk op de potentie om systemen toe te passen in andere steden in Europa en zo op te schalen. De projecten zijn allemaal (mede) gefinancierd door de EU in programma’s zoals Horizon 2020, LIFE en Green Deal. De projecten waarin aquathermie casussen voorkomen, krijgen allemaal drie sterren of meer voor het identiek toepassen op andere plekken.
We bespreken in dit artikel projecten in Boedapest (TEA), Aarhus en Växjö (TEO en TEA) en Rotterdam (TEO).
Boedapest
HEAT4COOL is een Horizon 2020 project. Het project ontwikkelt, integreert en demonstreert een eenvoudig te installeren en zeer energiezuinige oplossing voor het verwarmen en koelen van bestaande gebouwen. Eén van pilots van dit project is een groep gebouwen in Boedapest (Hongarije), District 4. Het project omvat het ontwerp en de realisatie van een warmtepomp, gebaseerd op het Thermowatt-systeem dat afvalwater gebruikt om te verwarmen en te koelen. De verwachte afvalwatertemperatuur is 15-20°C en de beschikbare afvalwaterstroom is ongeveer 250 m3/uur. Naast de reeds bestaande 1,7 MW Thermowatt-installatie zal een nieuwe 0,5 – 0,75 MW Thermowatt-installatie worden gebouwd die drie gebouwen zal bedienen:
- het burgemeesterskantoor (2.600 m2)
- het regeringsvenster (1.900 m2)
- de nieuwe Markthal (8.000 m2, in aanbouw)
Het totaal verwarmde/gekoelde oppervlak van deze gebouwen is12.500 m2. De jaarlijkse vraag naar ruimteverwarming en -koeling is respectievelijk 178 kWh/m2 en 122 kWh/m2.
Aarhus en Växjö
READY wil de energiesystemen van morgen ontwikkelen en testen, waarbij steden, in samenwerking met private en publieke actoren, een actieve rol spelen in de groene transitie naar een toekomst die gebaseerd is op hernieuwbare energie.
Zeewater
In Aarhus (Denemarken) bouwt READY voort op een reeks energieprojecten en test het een breed scala aan nieuwe technologieën voor hernieuwbare energie en energiebesparing die in de hele stad zijn geïntegreerd dankzij slim beheer en opslag van energie. Het algemene doel is om over een aantal jaren het energieverbruik met meer dan 50 procent te verminderen.
Affaldvarme Aarhus and COWI hebben samengewerkt om de zeewaterwarmtepomp te introduceren, een van de belangrijkste demonstratieactiviteiten in Aarhus. Het systeem levert warmte aan het DH-netwerk dankzij een (thermische) warmtepomp van 1 MW, die zeewater als primaire energiebron gebruikt en water als koelmiddel in de eerste cyclus. Deze zeewaterwarmtepomp is slechts de eerste van 12 die worden overwogen om te installeren in het gebouw. In deze pilot is geleerd over dit nieuwe type warmtepomp en zeewaterfiltratie. Daarnaast is ervaring opgedaan met het ontwerpen, produceren en gebruiken van het systeem.
Afvalwater
De twee READY-projectpartners Boligforeningen Ringgaarden (woningbouwvereniging) en COWI introduceerden twee kleinschalige warmtepompsystemen voor het terugwinnen van warmte uit afvalwater. In Trigeparken is een speciale warmtewisselaar geplaatst in een geprefabriceerd kunststof mangat. Het mangat verzamelt afvalwater van twee appartementsgebouwen. De warmtepomp, verbonden aan de warmtewisselaar, gebruikt afvalwater en zorgt voor warm tapwater en verwarming voor één van de gebouwen. Een soortgelijk systeem werd geïmplementeerd in Rydevænget, om warmte terug te winnen uit het afvalwater. Men heeft vooral geleerd en ervaring opgedaan met de juridische kant, de ontwerp en het draaien van het systeem.
Drie keer energie gebruiken
In Växjö (Zweden) is een innovatief koelsysteem met een geïntegreerd buizensysteem gebouwd. Door de slimme stroming wordt dezelfde energie drie keer gebruikt: twee keer voor koelen en een keer voor verwarmen. In Alabastern is een nieuwe oplossing ontwikkeld en gedemonstreerd voor stadsverwarmingsnetwerken met verlaagde toevoertemperatuur, PVT-systemen en oplossingen geïmplementeerd voor het terugwinning van energie uit afvalwater en afvoerlucht. Het project heeft vooral ervaring opgedaan met de werking van het afvalwatersystem en met onderhoud.
Andere projecten waarin aquathermie voorkomen zijn CELSIUS met een casus in Keulen (Duitsland), COOL HD met een casus in Lund (Zweden) en ReUseHeat met een casus in La Seyne-sur-Mer (Frankrijk). Ben je geïnteresseerd in nog meer Europese aquathermie projecten? Bekijk dan het rapport ‘Aquathermie in Europe’.
Rotterdam
In het rapport staat ook een aantal Nederlandse projecten zoals CELSIUS in Rotterdam. Het gebouw ‘De Rotterdam’ gebruikt Maaswater voor koelen. De Rotterdam is gebouwd als een stad op zich en heeft een totaal vloeroppervlak van 160.000 m2, gerealiseerd op een zeer kleine oppervlakte van slechts 5.500 m2. Het is het meest dichtbebouwde deel van Nederland. Het bestaat uit:
- 240 appartementen
- 60.000 m2 kantoren
- 1.500 m2 horeca
- 278 hotelkamers
- culturele instellingen
- 5.000 m2 winkels
- 2.500 m2 fitness
- 670 parkeerplaatsen
Wanneer de riviertemperatuur lager is dan 9°C worden de gebouwen alleen gekoeld met koude uit de rivier. Als de riviertemperatuur tussen 9-15°C varieert, wordt een combinatie van rivierwater aangevuld met koelmachines gebruikt. Als de riviertemperatuur boven de 15°C komt worden alleen rivierwater gekoelde koelmachines gebruikt om aan de koelvraag van de gebouwen te voldoen.
Een ander project in Rotterdam is RUGGEDISED. Hier wordt warmte van TEA gevoed aan het Smart Grid dat in de stad ligt. Het bijzondere aan dit project is dat de warmtewisselaar niet in de afvalwater buizen is geplaatst maar in het bassin van het pompstation, vlakbij Ahoy.
Potentieel opschaalbaarheid
De bovenstaand beschreven projecten met daarin aquathermie casussen scoren allemaal goed op hun potentieel om ergens anders in Europa te worden herhaald. HEAT4COOL en CELSIUS scoren maar liefst 5 uit 5 sterren. READY en RUGGISED scoren 4 sterren en COOLHD en ReUseHeat kregen allebei 3 sterren.
Download het volledige rapport “Advancing District Heating & Cooling Solutions and Uptake in European Cities”
Andere bronnen gebruikt voor dit artikel: